Sử dụng tế bào gốc màng ối trong điều trị các bệnh không liên quan đến hệ thần kinh trung ương

Việc khám phá ra các tế bào gốc có nguồn gốc từ nhau thai và màng ối đã mở ra một nhánh nghiên cứu mới trong lĩnh vực liệu pháp tế bào. Trong số các tế bào có nguồn gốc nhau thai, một trong những tế bào thú vị nhất là màng ối với cấu tạo từ hai lớp màng (một lớp biểu mô và một lớp mô đệm) lót túi chứa chất lỏng bao quanh thai nhi. Những tế bào gốc từ màng ối được xem là có tác dụng điều trị ngay cả đối với các loại bệnh không thuộc hệ thần kinh trung ương.

Tế bào gốc từ màng ối

Sau khi sinh, màng ối được lấy ra ngoài cùng với nhau thai, không vướng phải các vấn đề đạo đức về việc sử dụng chúng để nghiên cứu và điều trị. Màng ối được phát hiện có chứa hai loại tế bào: tế bào gốc có nguồn gốc từ màng và tế bào gốc có nguồn gốc từ chất lỏng (nước ối).

Các loại tế bào gốc từ trẻ sơ sinh

Tế bào gốc có nguồn gốc từ màng ối cũng chia nhỏ thành tế bào trung mô màng đệm từ màng ối ở người (hAMSC) và tế bào biểu mô màng ối ở người (hAEC). Tế bào hAEC bắt nguồn từ ngoại bì trong phôi và mang những dấu hiệu của tế bào gốc phôi và tế bào gốc đa năng. Trong khi đó, tế bào hAMSC thể hiện các đặc điểm kiểu hình tương tự như của tế bào trung mô có nguồn gốc từ tủy xương và thu được từ trung bì ngoài phôi. Có một số công trình đã được công bố về sự biệt hóa về mặt thần kinh của các tế bào hAEC. Trong một bài báo khác, khả năng thực hiện hoạt động giống tế bào thần kinh của tế bào hAEC và sự đa tiềm năng của chúng để có thể trở thành tế bào thần kinh, tế bào hình sao hoặc tế bào oligodendrocytes đã được chứng minh.

Một nghiên cứu gần đây về chấn thương dây thần kinh ngoại vi đã biệt hóa tế bào hAEC thành tế bào Schwann để giúp tái tạo chức năng thần kinh. Trong thí nghiệm này, nồng độ yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não (BDNF) và yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc tế bào thần kinh đệm (GDNF) đã được điều chỉnh tăng, cho thấy rằng chúng có thể đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tái tạo tế bào thần kinh. Tương tự như vậy, khả năng tăng sinh như các tế bào tiền thân thần kinh của tế bào hAMSC và khả năng trở thành tế bào thần kinh đệm của chúng cũng đã được chứng minh.

Ưu điểm của tế bào gốc màng bánh nhau (màng ối)

Sử dụng tế bào gốc màng ối trong điều trị các bệnh không liên quan đến hệ thần kinh trung ương

Các nghiên cứu trước đây tập trung nhiều vào ứng dụng của tế bào hAEC/ hAMSC trong điều trị các chứng rối loạn thần kinh, một loạt các rối loạn (bao gồm nhưng không giới hạn ở tim mạch, phổi, gan, tụy, cơ bắp và sụn) cũng có thể ảnh hưởng đến thần kinh trung ương.

Tế bào gốc màng ối có nhiều loại tác động bên ngoài hệ thần kinh. Trong số các tác động của chúng đối với hệ tim mạch, nổi bật hơn cả là việc sản sinh các yếu tố bảo vệ tim mạch. Trong thí nghiệm với chuột bị thiếu máu cục bộ ở tim, các tế bào màng ối của con người được cấy ghép để quan sát khả năng ức chế tổn thương cơ tim sau khi thiếu máu cục bộ và rối loạn chức năng tim. Sau khi cấy ghép, chuột đã có sự cải thiện về chức năng co bóp của tim và phân suất tống máu. Một trường hợp khác cho thấy việc giảm sẹo cơ tim và ức chế quá trình bào mỏng thành tim của cơn nhồi máu cơ tim sau khi cấy ghép tế bào gốc. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác đã không thể chứng minh sự biệt hóa của tế bào gốc màng ối đối với tế bào cơ tim, dẫn tới việc ứng dụng tế bào gốc màng ối để điều trị bệnh tim vẫn còn gây tranh cãi.

Khả năng biệt hóa của tế bào biểu mô màng ối (hAEC) thành tế bào phổi loại II cũng đã được kết luận trong một số nghiên cứu. Một trong những nghiên cứu này đã đánh giá tác động của tế bào hAEC sau khi được cấy ghép để điều trị tổn thương phổi do kháng sinh bleomycin gây ra viêm và xơ phổi trên chuột thí nghiệm. Sau khi cấy ghép, các tế bào hAEC có thể biệt hóa thành biểu mô phế nang kiểu hình và tiết ra protein hoạt động bề mặt.

Việc áp dụng tế bào hAEC cũng giúp chống lại quá trình xơ hóa phổi, với việc giảm tế bào collagen phổi, và các tác nhân cytokine gây viêm và xơ. Một nghiên cứu tương tự đã kiểm tra ảnh hưởng của các tế bào có nguồn gốc từ màng ối đối với bệnh xơ phổi do kháng sinh bleomycin trên chuột thí nghiệm. Tế bào gốc màng ối được sử dụng theo một số cách, tùy thuộc vào nguồn gốc của chúng: Các tế bào dị loại và đồng loại được cấy ghép qua các tế bào trong phúc mạc hoặc trong khí quản, các tế bào đồng loại cũng có thể được cấy ghép thông qua đường tiêm tĩnh mạch. Kết quả cho thấy sự cải thiện tình trạng thâm nhiễm bạch cầu trung tính và mức độ nghiêm trọng của xơ phổi cũng giảm đi đáng kể ở nhóm được điều trị bằng tế bào gốc.

Tiềm năng của các tế bào gốc có nguồn gốc từ màng ối của con người để điều trị các rối loạn gan cũng đã được kiểm tra. Khả năng biệt hóa thành tế bào gan của các tế bào này được đánh giá, sử dụng phương pháp nhuộm periodic acid-Schiff trên các tế bào màng ối để đánh giá khả năng dự trữ glycogen. Kỹ thuật nhuộm soi chứng minh rằng các tế bào màng ối có thể thực hiện chức năng sinh lý quan trọng của tế bào gan như dự trữ glycogen. Trong một nghiên cứu tương tự, các tế bào màng ối của chuột được phát hiện có khả năng hấp thụ lipoprotein mật độ thấp (LDL) sau khi tiếp xúc với môi trường thích hợp cho sự biệt hóa của gan. Một rối loạn khác của gan, trong đó việc sử dụng các tế bào amnion có ích là xơ hóa đường mật, đặc trưng bởi sự mất chức năng gan do tái tạo sợi. Phương pháp điều trị duy nhất hiện có là ghép gan nhưng một nghiên cứu trên mô hình chuột bị xơ hóa đường mật cho thấy điều trị bằng ASC ở người có thể là một lựa chọn khả thi. Trong nghiên cứu này, một miếng dán làm bằng màng ối của người đã được đặt trên bề mặt gan sau khi thắt ống dẫn mật. Sau khi điều trị, mức độ xơ hóa giảm hẳn, không còn dấu hiệu xơ gan. Những quan sát này cho thấy rằng các miếng dán màng ối được dán trực tiếp lên gan có thể bảo vệ khỏi tổn thương do xơ hóa.

Như vậy, mặc dù còn khá mới mẻ, nhưng tế bào gốc màng ối đã cho thấy tiềm năng to lớn trong việc điều trị các bệnh lý, ngay cả những bệnh lý không thuộc hệ thần kinh trung ương.

Nguồn: Horacio G Carvajal, Paola Suárez-Meade, Cesario V Borlongan, Cấy ghép tế bào gốc từ màng ối: Một phương pháp điều trị mới cho chứng rối loạn thần kinh

Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc quốc tế Cryoviva là ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam cung cấp dịch vụ lưu trữ cho 04+ loại tế bào từ cuống rốn trẻ sơ sinh: Máu cuống rốn (HSC), mô cuống rốn (MSC, EpSC) và màng bánh nhau – màng ối (AMSC).

THÔNG TIN LIÊN HỆ NGÂN HÀNG TẾ BÀO GỐC CRYOVIVA 

Địa chỉ: 

TP. HCM: 15 Nguyễn Lương Bằng, phường Tân Phú, quận 7

HN: Tòa nhà 901, khu Đô Thị Starlake, Tây Hồ Tây, Bắc Từ Liêm

Email: customerservice@f-vip.com

SĐT: 1900636716 hoặc 0901247788

Website: https://fscbglobal.com  

Fanpage: https://www.facebook.com/cryovivavn